Фрукты содержат много витаминов. Они полезны для здоровья и очень вкусные 😁. Нужно есть фрукты каждый день чтобы быть в отличной форме🍒.В древнерусском языке слова «фрукт» не существовало, оно появилось лишь в 1705 году, это заимствование через пол🌷. А вы знали что🌈.
В лимонах содержится больше сахара, чем в клубнике.🍋
Изначально киви были известны под своим китайским названием ян-тао(«солнечный персик»)🥝
Ягода клубники содержит в среднем около 200 семян.🍓
Клубника – единственная ягода, у которой семена находится снаружи.🍒
Римляне готовили из клубники разные целебные снадобья.🤧
Миндаль и персики принадлежат к одному семейству растений.🍑
Վանի թագավորություն (վերահղում Ուրարտուի հայկական թագավորություն էջից)թագավորության դիցարանի աստվածուհիների ցանկը․ Ուարուբաինին Վանի թագավորության գլխավոր աստվածուհին է և Խալդի գլխավոր աստծո կինը:Նա Վանի թագավորության դիցարանի միակ…91 ԿԲ (5496 բառ) — 16:43, 13 փետրվարի 2025Նեմրութ (լեռ) (կատեգորիա Նյութեր Հայկական սովետական հանրագիտարանից)պատկերում են Կոմմագենե երկրի աստվածներին ու Անտիոքոս Ա-ին՝ գահավորակներին բազմած։ Մեջտեղում հայ դիցարանի գլխավոր աստված Արամազդի արձանն է, որի մի կողմում…9 ԿԲ (563 բառ) — 10:50, 20 մարտի 2024Արևապաշտություն (կատեգորիա Արևի աստվածներ)որոշ դիցարաններում գլխավոր Աստված Թեշուբն է Վանի դիցարանում զուգահեռ նաև Խալդին։ Ըստ ավանդաբանության Կիլիկիայում տեղի ունեցավ Արևապաշտական աստվածների չորրորդ…22 ԿԲ (1460 բառ) — 18:41, 8 հունվարի 2025Սիմոն ՀմայակյանԵրևան, Հայկական ՍՍՀ ԳԱ հրատ., էջ 203-215։ Հմայակյան Ս. Գ., 1981, Ուրարտական դիցարանի սրբությունները, «Պատմա-բանասիրական հանդես», թիվ 3, Երևան, Հայկական ՍՍՀ…25 ԿԲ (1795 բառ) — 05:50, 16 սեպտեմբերի 2024Երվանդունիների թագավորություն (վերահղում Երվանդունյաց հայկական թագավորություն (Մեծ Հայք) էջից)ճարտարապետությունը։ Վանատուրը հյուրընկալության աստվածն էր։ Հելլենիզմի դարաշրջանում տեղի է ունենում հայկական հեթանոսական դիցարանի հելլենականացումը։ Դա տուրք էր երկրում…120 ԿԲ (7392 բառ) — 14:10, 3 սեպտեմբերի 2024Հայ հեթանոսություն (կատեգորիա Հայկական հեթանոսություն)գործնականում այն բազմաստվածական է։ Հայկական դիցաբանության գերագույն աստված՝ երկնքի ու երկրի արարիչը, բոլոր աստվածների հայրը։ Նա կոչվում էր «Մեծ և արի Արամազդ»…61 ԿԲ (4015 բառ) — 15:12, 15 մարտի 2024Իշպուինիբարեփոխում` ողջ թագավորության համար միասնական դիցարանի (պանթեոնի) ստեղծումով։ «Խալդյան դարպասի» վրա դիցարանի արձանագրումը հետագայում մեր ժողովուրդը կոչեց…18 ԿԲ (1124 բառ) — 13:05, 16 ապրիլի 2025Արտաշեսյանների թագավորություն (վերահղում Արտաշեսյանների հայկական թագավորություն էջից)«ԱՍՏՎԱԾՆԵՐ ԵՎ ՀԵՐՈՍՆԵՐ». armenianhouse.org. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 23-ին. Վերցված է 2019-24-08-ին. «ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԴԻՑԱՐԱՆԻ ՀԻՆ ԱՍՏՎԱԾՆԵՐ»….230 ԿԲ (12 257 բառ) — 17:12, 3 մարտի 2025Արատտաանվանումը հավանաբար որոշ առնչություններ ունի ուրարտական և հայկական դիցարաններում պահպանված Հալդի և Հայկ անվանումների հետ։ Դիցերի շաքում էր դասվում նաև Շումերի…
Բազմաստվածություն (կատեգորիա Նյութեր Հայկական սովետական հանրագիտարանից)πολύς-«բազմաթիվ, շատ»+հուն․՝ θεός-«Աստված, աստվածային»-«բազմաստվածություն»), հեթանոսական կրոնի ձև, որն ընդունում է մեկից ավելի աստվածների գոյությունը։ Առաջացել է…44 ԿԲ (2604 բառ) — 10:16, 23 սեպտեմբերի 2024Հայեր (կատեգորիա Նյութեր Հայկական սովետական հանրագիտարանից)է 2025 թ․ ապրիլի 11-ին. «ԱՍՏՎԱԾՆԵՐ ԵՎ ՀԵՐՈՍՆԵՐ». armenianhouse.org. Վերցված է 2019-24-08-ին. «ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԴԻՑԱՐԱՆԻ ՀԻՆ ԱՍՏՎԱԾՆԵՐ». argisdi.am. Արխիվացված…214 ԿԲ (10 754 բառ) — 00:01, 12 ապրիլի 2025Հունական դիցաբանություն (բաժին Աշխարհի և աստվածների ծագում)«Թեոգոնիա» (աստվածների ծագում) առաջարկում է հունական ամենավաղ առասպելների ամբողջական պատմությունը՝ զբաղվելով աշխարհի ստեղծմամբ։ աստվածների, տիտանների և…142 ԿԲ (9701 բառ) — 13:50, 18 փետրվարի 2025Միտաննի (բաժին Գրականության Ցանկ)անունները, այնպես էլ դիցարանի հնդեվրոպական բնութագիրը։ Բավական է նշել, որ Միտաննիի դիցարանում պաշտվում էին հնդեվրոպական գլխավոր աստվածներ Միհրը (Միթրան), Վարունան…20 ԿԲ (1209 բառ) — 11:39, 17 դեկտեմբերի 2024Թետիս (կատեգորիա Նյութեր Հայկական սովետական հանրագիտարանից)(այլ կիրառումներ) Թետիս (հին հունարեն՝ Θέτις, լատին․՝ Thetis), հունական դիցարանի ծովերի աստվածուհի։ Ուրանոսի և Գեայի դուստրը, ըստ թեսալական առասպելի համարվել…11 ԿԲ (896 բառ) — 17:13, 6 ապրիլի 2024Արշակունիների թագավորություն (վերահղում Արշակունիների հայկական թագավորություն էջից)քաջության և հաղթանակի աստվածը (գլխավոր մեհյանը Աշտիշատում էր, կոչվել է Վահեվանյան)։ Հին հեթանոսության ժամանակաշրջանում աստվածների գլխավոր եռյակ ունենալը…154 ԿԲ (8732 բառ) — 06:15, 16 ապրիլի 2025Տիգրան Մեծ (բաժին Հայկական աստվածությունների հունականացում)ինքնատիպ մշակույթ։ Տիգրան Մեծի կառավարման ընթացքում հայ հեթանոսական դիցարանի աստվածների պաշտամունքի մասին որոշակի տեղեկատվություն են հաղորդում գրավոր սկզբնաղբյուրները…182 ԿԲ (10 071 բառ) — 08:13, 26 փետրվարի 2025Ասորիների Նոր տարիԱսորեստանում նվիրված է եղել ասորական դիցարանի գլխավոր աստծուն` Աշշուրին։ Բաբելոնում այն նվիրված էր իրենց գլխավոր աստված Մարդուկին, Հայաստանում` Վանատուրին։…12 ԿԲ (828 բառ) — 12:14, 18 նոյեմբերի 2024Անի (կատեգորիա Նյութեր Հայկական սովետական հանրագիտարանից)անունը վաստակել էր ոչ թե բարձր աշխարհագրական դիրքի, այլ հայկական հեթանոսական դիցարանի բոլոր աստվածների տաճարների սրբավայր լինելու պատճառով։ Նրա ամրոցներից…74 ԿԲ (4410 բառ) — 09:40, 17 փետրվարի 2025Թեսևս (կատեգորիա Նյութեր Հայկական սովետական հանրագիտարանից)Ատտիկայի դիցաբանության կենտրոնական կերպարն է, ինչպես նաև ողջ հունական դիցարանի ամենահայտնի կերպարներից մեկը։ Հիշատակվել է «Իլիական»-ում (1-ին 265) և «Ոդիսական»-ում…28 ԿԲ (2069 բառ) — 17:34, 23 փետրվարի 2024Քրիստոնեության ընդունումը Վիրքումէին նախաքրիստոնեական վրացական հեթանոս դիցաբանության մեջ։ Վրացական դիցարանի աստվածները հիմնականում փոխառություններ էին հեթանոս Հայաստանի պանթեոնից։ Օրինակ՝…31 ԿԲ (1569 բառ) — 10:27, 3 մայիսի 2024
Բաբելացի մի հայտնի վաճառական–բացահայտ խոջա մահացել էր Հնդկաստանում: Աղջկանամուսնացնելուց-դստերին պսակելուց հետո նա, իր կարողությունը-հարստությունը բաժանելով երկու հավասար մասերի, ժառանգություն էր թողել երկու որդիներին: Բացի դրանից, նա երեսուն հազար ոսկի նվեր-անակնկալ էր թողել այն որդուն, որին կհաջողվեր ապացուցել, որ ինքն ավելի -ավել է սիրում հորը: Ավագ-մեծ որդին հոր պատվին մի հուշարձան կառուցեց, իսկ երկրորդ որդին իր ստացած ժառանգության մի մասն քրոջ օժիտին ավելացրեց: Բոլորն այն կարծիքին էին, որ ավագ որդին է հորը ավելի շատ սիրում, մինչդեռ կրտսերը փոքրը քրոջն է սիրում: Ուստի միաբերան-միակամ պնդում էին, որ այդ երեսուն հազարը պիտի ավագ որդուն հատկացվի: Անաչառ-շիտակ մի դատավոր երկուսին էլ իր մոտ կանչեց և առանձին-առանձին զրուցեց նրանց հետ: Ավագ եղբորը նա ասաց. -Ձեր հայրը ամենևին-բնավ էլ չի մեռել-մահացել. նա իր վերջին հիվանդությունից բուժվել է և վերադառնում է Բաբելոն: — Օրհնյալ լինի Աստված, — պատասխանեց երիտասարդը,- բայց այդ հուշարձանը ինձ վրա շատ թանկ նստեց: Դատավորը նույն բանը նաև կրտսեր եղբորն ասաց. -Օրհնյալ լինի Աստված,- ասաց կրտսերը,- ես իմ ողջ ունեցվածքը–իմ ամբողջ գույքը հորս կվերադարձնեմ, բայց ես կուզենայի-կցանկանայ, որ իմ տվածը թողներ քրոջս: — Դուք ոչինչ չեք վերադարձնի,- ասաց դատավորը,- ավելին, դուք ևս երեսուն հազար ոսկի կստանաք, որովհետև ձեր հորը բոլորից շատ եք սիրում:
Նյութափոխանակության գործընթացների բնականոն աշխատանքի համար անհրաժեշտ են հաղորդակցության ուղիներ միմյանցից հեռու գտնվող օրգանների, հյուսվածքների և բջիջների միջև:
Առանց այդ ուղիների գոյության օրգանիզմը կդադարի լինել մեկ ամբողջություն, կխաթարվի նյութերի բնական փոխանակությունը:
Նյութափոխանակության բաղադրիչների մասնագիտացված տեղափոխումը գործառութային օրգան համակարգերով կոչվում է նյութերի փոխադրում:
Բույսերի և կենդանիների օրգանիզմներում նյութերի փոխադրումը կատարվում է տարբեր կերպ, բայց նույն սկզբունքով:
Համաձայն այդ սկզբունքի՝ անհրաժեշտ է.
Կլանված և մեկ տեղում կենտրոնացած սննունդն ու թթվածինը ցրել դեպի բոլոր բջիջները:
Բջիջներում ցրված ածխաթթու գազն ու արգասիքները կենտրոնացնել արտազատության օրգաններում:
Որոշակի նյութերով հարուստ օրգաններից տվյալ նյութերը ուղղել դեպի առավել աղքատ օրգաններ:
Բույսերի մոտ ցողունը նյութերի փոխադրման ակտիվ մասնակիցն է, քանզի նրանով են անցնում փոխադրման հիմնական ուղիները: Ցողունում գոյացնող հյուսվածքից ձևավորվում է փոխադրող հյուսվածքը:
Բույսերի փոխադրող հյուսվածքը նյութերի փոխադրման մասնագիտացված միավոր է:
Գոյացնող հյուսվածքից աջ — առաջանում են ջրատար անոթները: Սրանք վերընթաց են` արմատներից դեպի տերևներ են փոխադրում ջուր և նրանում լուծված նյութեր: Գտնվում են բնափայտում:
Գոյացնող հյուսվածքից ձախ — առաջանում են մաղանման խողովակներ: Դրանք վարընթաց են` տերևներից դեպի այլ օրգաններ են փոխադրում սննդանյութեր:
Բույսերում փոխադրման համար ուժի աղբյուր է ծառայում արմատային ճնշումն ու հերձանքներով ջրի գոլորշիացման քարշը:
Բազմաբջիջ և բարդ կազմավորված կենդանիների մոտ փոխադրման հիմնական միջոցը ջուրն է: Այն իր մեջ լուծում և ներառում է նյութափոխանակության հիմնական բաղադրիչները և ապահովում դրանց մատակարարումը:
Փոխադրման այդպիսի մասնագիտացված ջրալուծույթային կազմավորում է արյունը:
Բարձրակարգ կենդանիների փոխադրման համակարգը ունի երեք կարևորագույն օղակ.
1. Փոխադրող միջավայր — արյուն:
2. Փոխադրող ուղիներ — արյունատար անոթներ:
3. Փոխադրող ուժի աղբյուր — սիրտ:
Արյան և դրա շրջանառության մասին պատկերացումները 17-րդ դարում առաջին անգամ նկարագրել է անգլիացի բժիշկ և բնագետ Ուիլյամ Հարվեյը:
Արյունը օրգանիզմում ունի նաև մեկ այլ զարմանահրաշ նշանակություն: Այն ապահովում է մեր մարմնի կայուն ջերմաստիճանը` 36,6°C: Ինչպես գիտեք ֆիզիկայի դասընթացից` միջավայրում էներգիան կարող է ցրվել ջերմության տեսքով: Սննդի քայքայման հետևանքով առաջացող էներգիան ևս ցրվում է՝ որպես ջերմություն: Արյունը կլանում է այն, տաքանում և շրջանառելով հավասարապես բաշխում անջատված ջերմությունը:
Օրգանիզմների մարմնի ջերմաստիճանը պայմանավորված է նյութափոխանակության ուժգնությամբ:
Տարբերակում ենք.
1. Սառնարյուն կենդանիներ — նրանց մարմնի ջերմաստիճանը կայուն չէ, նյութափոխանակությունը դանդաղ է: Նրանց ակտիվությունը պայմանավորված է շրջակա միջավայրի ջերմաստիճանով:
Օրինակ
Որդերը, միջատները, ձկները, գորտերը:
2. Տաքարյուն կենդանիներ — ունեն մարմնի կայուն ջերմաստիճան, որն անփոփոխ է անկախ եղանակային պայմաններից: Նյութափոխանակությունը ինտենսիվ է: Ակտիվ կենսակերպ վարող օրգանիզմներ են:
Օրինակ
Բոլոր թռչունները, շները, կատուները, մարդը:
Կենդանի օրգանիզմների կարևոր հատկանիշներից է շարժման ունակությունը:
Ուշադրություն
Ակտիվ նյութափոխանակություն ունեցող օրգանիզմներին բնորոշ է աշխույժ շարժունակությունը: Եվ հակառակը` պասիվ նյութափոխանակությամբ օրգանիզմները սակավաշարժ են:
Բույսերը պասիվ են շարժվում, քանի որ արմատով ամրացված են տարածության որոշակի կետի և չեն կարող այն փոփոխել: Այնուհանդերձ նրանք կարող են թեքվել, ուղղվել, ձգվել դեպի լույսը, խոնավությունը, ջերմությունը:
Օրինակ
Կենդանիները տարածության մեջ հարմարավետ տեղաշարժվող օրգանիզմներ են, որոնք ունեն տեղաշարժման հատուկ հարմարանքներ:
Ձկների, կետերի, դելֆինների լողակները` ջրում լողալու համար:
Թռչունների, միջատների, չղջիկների թևերը` օդում թռչելու համար:
Ձիերի, այծերի, սողունների ոտքերը` ցամաքում տեղափոխվելու համար:
Ես պատկերացնում եմ իմ ապագան 30 տարեկանում այսպես🐚. ես նստած եմ պատուհանի մոտ, խմում եմ տաք թեյ🎀: Ինձ հյուր են գալիս իմ ընկերուհիները Արփին🌷, Ինեսան🌠, Լուիզան🪐 և Նանեն🪙: Ես ուզում եմ դառնալ լուսանկարիչ📷: Ապագայում ես կուզեի նշել ծնունդս ընկերուհիներիս հետ🎂: Նաև ես կուզեի ապագայում ունենալ կատու🐱:
Սանատրուկ II Տրդատ I-ին հաջորդած Սանատրուկ II-ը (88-110 թթ.) փայլուն տի-րապետում էր ռազմարվեստին: Նրա օրոք Արածանիի ափին՝ Մշո դաշտում, կառուցվեց Մծուրքը: Ըստ Հռոմի և Պարթևստանի պայ մանավորվածության՝ Հայաստանում գահա կալում էր միայն այն անձնավորությունը, ով ստանում էր երկու կողմերի համաձայնու-թյունը: Երբ խախտվում էր այդ պայմանա-վորվածությունը, Հայաստանը դառնում էր թեժ պայքարի թատերաբեմ: Վաղարշ է։ Վաղարշ I Արշակունու (117-140 թթ.) օրոք Արարատյան դաշտում գտնվող նախկին Վարդգեսավան գյու ղաքաղաքը վերածվեց մեծ քաղաքի: Նրա անունով այն կոչվեց Վաղարշապատ: Ար քունիքը տեղափոխվեց նոր մայրաքաղաք։ Վաղարշ I-ից հետո Հռոմեական կայս րությունը Հայաստանի թագավոր նշանա կեց Հռոմի ծերակույտի անդամ Սոհեմո սին, ով հայտնի էր նաև Տիգրան անունով։ Արշակունիների ժառանգական իշխա նության հաստատումը: Մեծ Հայքում գա-հակալած Վաղարշ II-ի ժամանակներից (185-198 թթ.) Արշակունիների արքայատոհ-մի գահակալությունը Հայաստանում դար ձավ ժառանգական՝ թագը հորից անցնում էր որդուն։ Վաղարշ II-ը շարունակում է Վաղարշապատի կառուցապատումը և ամրությունների ստեղծումը: Նա պաշտ պանում է երկիրը Կովկասի լեռնական ցե ղերի հարձակումներից, որոնց դեմ մղած պայքարում էլ զոհվում է:
Լրացնել բաց թողնված տառերը՝ ն կամ մ: Մանվելն ու Սանվելը մանկության ընկերներ են: Իրարից միշտ անբաժան են եղել: Դեռ փոքր էին, երբ վերցնում էին զամբյուղները դամբուլ բերելու, խաղում գետեզրի շանբուտում, մայրիկների համար սարի սմբուլ, սուսամբար բերում: Ապրում էին գյուղական անպաճույճ կենցաղով ու երջանիկ էին: Պատանեկության անբասիր անուրջներն անավարտ մնացին, սկսվեց պատերազմը: Անբարիշտ ֆաշիստները հարձակվեցին, ռմբակոծեցին, հրդեհեցին: Ամբարտավան հրոսակներին հակահարված տալու և հայրենիքի պատիվն անեղծ պահելու համար տղաները մեկնեցին ռազմաճակատ: Հոծ ամբոխ էր հավաքվել կայարանում: Հրաժեշտի ա-պագոռգոռ խոսքեր չասվեցին: Ժողովուրդն անբարբառ տխուր-տրտում, ճամփա գցեց իր բազում զավակներին: Մանվելն ու Սանվելը ծառայում էին նույն վաշտում: Մեկը բանբեր էր մյուսը` կապավոր: Անվերապահորեն վստահ էին, որ անպայման կհաղթեն: Այդպես էլ եղավ: Երկուսն էլ պարգևներով տուն վերադարձան: Այժմ էլ ապրում են իրենց գյուղում: ունեն բարի համբավ, սիրված են բոլորից: Գյուղը սակավաջուր էր: Ընկերներն ամբարձիչներ բերեցին, ամբարտակ կառուցեցին: Գյուղը անբավ բերք ստացավ, ա-բջարները լցվեցին: Մեծ բարեկամությունից բոլորն են օգտվում:
Լրացնել բաց թողնված տառերը` զ կամ ս: Ալեհույս էր Հելլադայի մեծագույն քանդակագործ Ֆիդիասը: Գրակալի առաջ մտասույս նստած` քննախույզ հայացքը հառել էր դիմացը փռված գծագրերին: Պիտի կերտեր Զևսի արձանը: Նրա հոգին բզկտում էր այն միտքը, թե կկարողանա կյանք ու հոգի տալ անշունչ մարմարին: Պար-կա գիշեր էր: Պարսկական երկնակամարում փայլփլում էին աստղերը: Հազկերտի հրավերով Վասակը` Հայաստանի մար-պանը, ժամանել էր Տիզբոն և այժմ բաց նստած` նայում էր մզկիթների երկնասույզ մինարենիներին: Անհույս էր, թե գործերը հարթ կգնան: Պարտիզպանը Թիֆլիսից բերված թաղարները տեղադրում էր հողի մեջ: Շուտով այդ մասում կաճեն գույնզգույն ծաղիկներ և հետզհետե կտարածվեն շուրջբոլորը: Ավտոբուսի պատուհանից հիպնոզված նայում էի շրջակայքի գեղեցկություներին: Որպիսի աննման տեսարան: Որպեսզի պատկերացնես, աչքովդ պիտի տեսնես:
